در بحث آب بندی و عایق رطوتبی در همه حوزه ها، موضوع فشار منفی و مثبت آب همواره مطرح بوده و هست. در این مطلب به تعریف و بررسی فشار مثبت و منفی آب می پردازیم و نحوه ی مقابله با آن را توضیح خواهیم داد.
نفوذ نم و رطوبت یکی از آسیبهای متداول و عامل اصلی فرسودگی زودهنگام ساختمان است.
تجمع باکتری، کپک ها و شوره زدن از نتایج آب بندی غیر اصولی است که می تواند ساکنین را مورد آزار قرار دهد و دستکم هزینه های نگهداری را به میزان زیادی افزایش دهد. همچنین بوی رطوبت ناشی از نفوذ آب به داخل ساختمان بسیار بد و آزار دهنده است.
زمانیکه صحبت از عایق کاری ( رطوبتی ) و آب بندی می شود منظور این است که باید پوشش یا غشایی در سطوح رطوبت پذیر ایجاد کنیم که بتواند در مقابل تراوایی آب مقاومت کند و دقیقا در همین زمان است که مبحث فشار مثبت و منفی به میام می آید.
برای روشن شدن هر چه بهتر مفهوم فشار مثبت ذکر یک مثال ضروری است.
زمانی که مثلا استخری را عایق بندی می کنیم می خواهیم از اتلاف آب جلوگیری کنیم.
در این مثال آب به صورت مستقیم با عایق در ارتباط است و به این حالت فشار مثبت آب می گوییم. یا برای مثال وقتی بام، نما، سرویس بهداشتی و حمام و آشپزخانه، سطح داخلی مخازن آب و فاضلاب را عایق کاری رطوبتی می نماییم یعنی با فشار مثبت آب سروکار داریم.
در مورد فشار منفی ماجرا دقیقا برعکس است. زمانی که یک چاله آسانسور را آب بندی می کنیم و یا دیوارهای یک زیرزمین یا پارکینگ (طبقات منیف ساختمان) را عایق کاری می نماییم یعنی با فشار منفی آب سرو کار داریم. زیرا سطح چاله آسانسور را عایق می کنیم، اما آب در واقع از خاک و سطح زیرزمینی یعنی از قسمت پشتی سطحی که عایق کاری شده است تمایل به نفوذ دارد. اینجا یعنی در مقابل فشار منفی آب عایق کاری نموده ایم.
اگر همچنان این موضوع برای شما نا مفهوم است مثل ظرف مقوایی میتواند هم چیز را روشن کند.
فرض کنید یک ظرف مقوایی داریم و میخواهیم به وسیله یک عایق رطوبتی ( قیر، روغن، عایق نانو یا هر چیز دیگری ) آنرا آب بندی کنیم. اگر درون ظرف را عایق کاری کنیم زمانیکه آب را درون آن میریزیم در واقع ظرف ما نسبت به فشار مثبت آب بندی شده است و اگر ظرف را درون یک حوضچه فرو ببریم ظرف ما باید فشار منفی را تحمل کند. چنانچه سطوح بیرونی ظرف را عایق کاری کنیم ماجرا دقیقا برعکس خواهد بود.
خیلی خوب است اگر ما بتوانیم همیشه عایق کاری را برای فشار مثبت آب انجام دهیم اما در عمل اینکار همیشه ممکن نیست و یا دستکم بسیار پر هزینه خواهد بود.
مثلا اگر بخواهیم چاله آسانسور را از سطوح بیرونی عایق کاری کنیم نیاز به خاکبرداری بسیار زیاد و همچنین بتون ریزی مجدد خواهیم داشت که کاری زمانبر و پر هزینه است. راه حل چیست؟
استفاده از عایق های رطوبتی با چسبندگی بسیار بالا و همچنین تکنیکهایی که مانع از جدا شدن عایق از سطح میگردد مهمترین راهکارها برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت در مکانهایی است که با فشار منفی سرو کار داریم. مثلا در چاله آسانسور میتوان از عایق هایی با تحمل فشار منفی بالا استفاده کرد و یا پس از عایق کاری مجددا به وسیله ملات روی عایق را پوشش داد که از جدا شدن عایق از سطح جلوگیری کنیم.